Liệu pháp hương thơm và các tác động lên cơ thể

Mặc dù khái niệm trị bệnh bằng hương thơmAromatherapy chỉ mới phổ biến trong vài năm gần đây nhưng thực tế nó đã xuất hiện từ hàng nghìn năm qua trong tầng lớp quý tộc thượng lưu. Chỉ khi cuộc sống ngày càng tiện nghi và kinh tế phát triển, những người bình dân mới có dịp biết đến giá trị của những liệu pháp sử dụng tinh dầu thiên nhiên này.

Định nghĩa Liệu pháp hương thơm ( Aromatherapy)

Liệu pháp hương thơm (hương liệu pháp) có nghĩa là điều trị bằng hương thơm, chăm sóc cơ thể với mùi dễ chịu của tinh dầu nguyên chất chiết xuất từ thực vật như tinh dầu hoa hồng, chanh, oải hương thơm, bạc hà…Tinh dầu thiết yếu được thêm vào khi tắm hoặc khi xoa bóp lên da, hít trực tiếp hoặc lan tỏa hương thơm khắp phòng. Hương liệu pháp có tác dụng giảm đau, chăm sóc da, giảm mệt mỏi và căng thẳng làm cho cơ thể khỏe khoắn.

Tinh dầu tác động vào khi sắc, giảm mệt mỏi, lo âu và thư giãn. Khi được hít vào, chúng tác động lên não và hệ thần kinh qua kích thích dây thần kinh khứu giác. Tinh dầu được chiết xuất từ thực vật như hoa, cây, quả, hạt…tùy theo mục đích điều trị. Có khoảng 150 loại tinh dầu khác nhau, hầu hết có tác dụng diệt khuẩn, một số các tác dụng chống virus, chống viêm, giảm đau, chống trầm cảm, long đờm và những tính năng khác tạo ra những ưu điểm của hương liệu pháp là kích thích, thư giãn và tăng cường hệ tiêu hóa và lợi niệu.

Để đạt hiệu quả tối đa, tinh dầu phải có nguồn gốc tự nhiên và chưa tinh chế. Hương liệu pháp được áp dụng rộng rãi ở nhà, phòng khám và bệnh viên với các chỉ định rộng rãi. Ông tổ của hương liệu pháp là nhà hóa học người Pháp Rence Maruine Gattefosse. Ông là người lần đầu dùng tinh dầu hoa oải hương để làm liền vết bỏng ở tay không để lại sẹo. Kể từ đó, ông bắt đầu nghiên cứu tác dụng của các loại tinh dầu khác với mục đích trị liệu. Phẫu thuật viên người Pháp đã dùng tinh dầu để diệt khuẩn trong chiến tranh thế giới thứ hai. Sau đó, Madme phát triển hương liệu pháp bổ trợ cho phương pháp xoa bóp.

Các tác động của hương liệu pháp lên cơ thể

Tinh dầu kích thích mạnh khả năng khứu giác của cơ thể. Chúng ta có thể phân biệt được khoảng 10.000 mùi khác nhau. Mùi đi vào cơ thể qua những lông rung trong mũi tới hệ limbic ở não, phần kiểm soát khí sắc, xúc cảm và trí nhớ , học hành. Các nghiên cứu khoa học cũng chỉ ra tinh dầu có chứa các thành phần hóa học gây ra tác động đặc hiệu trên tâm thần và cơ thể. Thành phần hóa học của tinh dầu phức tạp nhưng nhìn chung bao gồm rượu, ester, keton, aldehyd và ter-pen (xem bảng).

Mỗi loại tinh dầu thường chứa khoảng 100 loại hóa chất cùng gây tác động trên toàn bộ cơ thể. Tùy thuộc vào thành phần nào là chủ yếu mà gây ra tác động khác nhau như một số loại tinh dầu tạo cảm giác thư thái, một số giảm đau, một số khác như tinh dầu chanh, và oải hương sẽ tích hợp với những nhu cầu của cơ thể. Hiện vẫn chưa hiểu rõ toàn bộ cơ chế tác động của tinh dầu lên cơ thể, nhưng rõ ràng là tinh dầu tác động vào cảm xúc và tâm thần của chúng ta.

Các ứng dụng lâm sàng của hương liệu pháp Aromatherapy

Hương liệu pháp đặc biệt hiệu quả đối với strees, lo âu, bệnh tâm thần gây ra đau cơ và khớp, các rối loạn tiêu hóa và các vấn đề của phụ như nữ hội chứng căng thẳng tiền kinh nguyệt, rối loạn mãn kinh và trầm cảm sau sinh.

1/ Tác động trên hành vi

Các nghiên cứu chỉ ra hương liệu pháp có tác động trên tâm thần và hành vi. Thực nghiệm trên động vật cho thấy chuột bị kích thích do bị dùng quá nhiều cadein giữ được bình tĩnh hơn nhờ hương của oải hương, đàn hương và một số tinh dầu khác xịt vào chuồng chuột. Con chuột trở nên kích thích hơn khi tiếp xúc với hương có terpin, thymol và một số chất khác. Các tinh dầu này đều được phát hiện trong máu sau một giờ tiếp xúc.

2/ Hương triệu pháp với giấc ngủ

Một nghiên cứu đăng trên tạp chí y học Anh Lancet chỉ ra những bệnh nhân nhiều tuổi sẽ ngủ ngon như trẻ nhỏ khi nhẹ đưa tinh dầu oải hương, đàn hương, hoa hồng, ... vào phòng ngủ ban đêm. Những bệnh nhân này thường khó đi vào giấc ngủ và phải dùng thuốc ngủ.

→ Tham khảo: Các loại tinh dầu giúp ngủ ngon, thư giãn tốt nhất

3/ Hương liệu pháp với các khó chịu sau sinh

Trong một nghiên cứu mù kép trên 635 phụ nữ bôi tinh dầu oải hương vào vùng tầng sinh môn sau khi sinh, hầu hết đều cảm thấy tình trạng khó chịu được cải thiện rõ rệt khoảng 3 -5 ngày (thời điểm khó chịu nhất ở nhóm đối chứng).

4/ Hương liệu pháp ở cảm cúm

Điều hiển nhiên là xúp gà rất tốt khi bị cảm cúm, nhưng liệu hiệu quả này là do làm nóng dòng máu ở niêm mạc mũi hay là do mùi thơm của xúp gà? Nghiên cứu chỉ ra xúp gà có hiệu quả cao hơn khi nóng bốc hơi cho thấy hiệu quả của mùi hương.

→ Tham khảo: Các loại tinh dầu giúp phòng ngừa và điều trị cảm cúm

5/ Hương liệu pháp ở stress

Một nghiên cứu ở bệnh viện Mem – orial, New York chỉ ra 63% bệnh nhân phải chụp cộng hưởng từ không còn sợ và không thay đổi nhịp tim sau khi cho tiếp xúc với hương vani. Rõ ràng là hương thơm làm giảm lo âu là do khởi phát ký ức thư giãn của hương vani hoặc qua đáp ứng sinh lý khác. Hương liệu pháp dùng tinh dầu oải hương cũng làm cho những bệnh nhân ở khoa điều trị tích cực cảm thấy dễ chịu hơn so với những bệnh nhân không dùng và ở những bệnh nhân này cũng không thấy thay đổi nhịp tim, nhịp hô hấp và huyết áp.

→ Tham khảo: Các loại tinh dầu giúp giảm stress, lo âu và căng thẳng

6/ Hương liệu pháp với hoạt động tính dục của nam giới

Tuần hoàn máu đến cơ quan sinh dục nam giới cải thiện rõ rệt khi dùng cam thảo hoặc oải hương cùng với bánh ngô. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh liệu pháp hương thơm có hiệu quả điều trị bất lực do bệnh mạch máu hoặc do các yếu tố tâm lý.

→ Tham khảo: Các loại tinh dầu giúp tăng khoái cảm, kích thích tình dục

Những lưu ý khi sử dụng tinh dầu trong liệu pháp hương thơm

Nếu dùng theo chỉ dẫn của nhà chuyên môn,liệu pháp hương thơm rất an toàn, Cần nhớ rằng, tinh dầu dùng trong hương liệu pháp có nồng độ cao, nên không dùng cũng có nguy cơ bị dị ứng. Vì vậy, trước tiên nên dùng lượng nhỏ để xem có phản ứng dị ứng không trước khi cho tiếp xúc với toàn bộ cơ thể. Đặc biệt cẩn trọng khi dùng cho bệnh nhân có thai, dị ứng, huyết áp cao hoặc động kinh, trẻ em.

Nếu chẳng may tinh dầu bắn vào da hoặc mắt, phải rửa ngay bằng sữa toàn phần vì sữa toàn phần với chất béo trong đó là cách tốt nhất để giảm kích ứng và loại bỏ tinh dầu ra khỏi mắt. Nếu có cảm giác rát bỏng nên dùng dầu oliu hoặc dầu thực vật khác để làm giảm viêm da có thể xảy ra với một số loại tinh dầu bạc hà. Nếu do vô tình uống nhầm tinh dầu, cần cho bệnh nhân uống sữa, ăn bánh mềm và chuyển bệnh nhân tới bệnh viện gần nhất vì nhiều loại tinh dầu rất độc.

Cần pha loãng tinh dầu với dầu nền trước khi thoa lên cơ thể vì khi nồng độ cao sẽ gây khó chịu, có thể gây bỏng rát (ngoại trừ dầu oải hương, tràm trà). Nên nhắm mắt trong khi xông hơi tinh dầu. Điều này giúp làm tăng hiệu quả của tinh dầu và ngăn ngừa kích ứng mắt. Không nên bôi bất cứ loại tinh dầu nào gần mắt. Bs. Lan Anh